Algemene principes bij revalidatie van de wervelkolom

Klachten in de wervelkolom zijn vanuit bio perspectief vooral te wijten aan degeneratie en bindweefselletsels van de wervelkolom. Beiden leiden tot dysfuncties in het passieve, actieve en neurale systeem van de wervelkolom. In de revalidatie is het zaak de dysfuncties in de verschillende systemen te verminderen. Het aangrijpingspunt voor de fysiotherapeut is het motorische gedrag van de patiënt met lage rugklachten.

De verbetering van het motorische gedrag kan worden gerealiseerd door het trainen van de verschillende motorische grondeigenschappen en de revalidatie/trainingsmethoden in de motorische grondeigenschappen. Het basis concept voor veel verschillende wervelkolomconcepten ligt in het trainen van de motor control.

Verbetering van het motorische gedrag wordt tevens bewerkstelligd door het uitvoeren van oefeningen. Bij het uitvoeren van de oefeningen wordt in de literatuur aan drie aspecten aandacht besteedt;

1. het trainen van de musculatuur
2. het trainen van houdingen
3. het trainen van bewegingen (Hodges et al 2013)

Hoewel we de drie aspecten tijdens het uitvoeren van de oefeningen kunnen onderscheiden kunnen we ze niet scheiden. Het trainen van musculatuur heeft invloed op zowel de houdingen als de bewegingen zoals ook houdingen en bewegingen invloed hebben op de activiteit van de musculatuur.

Het trainen van bewegingen

Het trainen van bewegingen wordt in de wervelkolomkaarten meer expliciet gedefinieerd. Ten eerste worden de bewegingen van de wervelkolom ingedeeld in bewegingen waar of vooral statische of dynamische stabiliteit van de wervelkolom wordt gevraagd. Statische stabiliteit wordt vooral gevraagd bij die houdingen en bewegingen waar geen beweging in de wervelkolom plaatsvindt. Deze vorm van stabiliteit kan zowel voorkomen bij lokale, regionale of totale oefeningen. Lokale oefeningen zijn oefeningen waarbij het accent ligt op de activiteit van de musculatuur rond de wervelkolom; het trainen van de musculatuur van de wervelkolom. Regionale oefeningen zijn oefening waarbij er geen beweging plaatsvindt in de wervelkolom maar wel in aangrenzende gewrichten, bijvoorbeeld de heup (zie figuur 8). Totale stabiliteit zijn oefeningen waarbij zowel bewegingen kunnen plaatsvinden in de onderste als de bovenste extremiteit maar geen beweging in de wervelkolom plaatsvindt, het trainen van kinetische ketens.

Figuur 8 regionale stabiliteit van de wervelkolom, the high sitting good morning; een oefening waarbij vooral statische stabiliteit van de wervelkolom wordt gevraagd bij flectie in de heup.

Dynamische stabiliteit wordt vooral gevraagd bij die houdingen en bewegingen waar beweging in de wervelkolom wordt gevraagd. Bij het trainen van de dynamische stabiliteit van de wervelkolom wordt uitgegaan van totale bewegingen en specifieke bewegingen.

Figuur 9 totale beweging van de wervelkolom, de imbalanced stiffed leg dead lift; een oefening waarbij dynamische stabiliteit van de wervelkolom wordt gevraagd.

Het aangrijpingspunt van de revalidatie van patiënten met lage rugklachten is, zoals eerder aangegeven, het motorische gedrag. Uitgaande van een patiënt met acute klachten worden oefeningen geïmplementeerd in de revalidatie die verlopen van algemeen naar veelzijdig doelgericht naar specifiek.